ฝึกทักษะการคิดเองเป็น ช่วยลูกวัยประถมต้นให้เติบโต

          การเลี้ยงลูกเปรียบเสมือนการปลูกต้นไม้ หากเราต้องการให้ต้นไม้งดงามออกดอกออกผล เราก็ต้องหมั่นดูแล รดน้ำ พรวนดิน ใส่ปุ๋ยเกษตรอินทรีย์ กำจัดวัชพืชและแมลงที่รบกวนต้นไม้ ตัดแต่งกิ่งก้านให้สวยงาม เนื่องจากลูกน้อยวัยประถมต้นของเรายังเล็กมาก ต้องการการดูแลบำรุงรักษาเช่นกัน เราจึงต้องช่วยลูกกรุยทางให้เติบโตสู่อนาคตอันสดใส ด้วยการฝึกทักษะการคิดเองเป็น ซึ่งมีความสำคัญกับลูกมาก ในการพัฒนาพลังแห่งการเรียนรู้และความคิดสร้างสรรค์ให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้ลูกรู้จักการแก้ปัญหาอย่างเหมาะสมได้ด้วยตนเองเมื่อเจริญวัยขึ้น สร้างความมั่นใจในสิ่งที่พิจารณาและตัดสินใจ ซึ่งจะทำให้ลูกอยู่รอดปลอดภัยได้ในสถานการณ์ต่าง ๆ เราซึ่งเป็นต้นแบบและที่ปรึกษาของลูก จึงควรฝึกทักษะการคิดเองเป็นให้ลูกคือ

ส่งเสริมให้ลูกคิดเองทำเองเป็น

            วันหยุดชวนลูกไปเดินตลาดสด เลือกดูสินค้าข้าวปลาอาหารของสดของแห้งและผลไม้นานาชนิด ก่อนไปถามลูกซักนิดว่าวันนี้ลูกอยากกินอะไร เพื่อให้ลูกมีโอกาสนำเสนอสิ่งที่ชอบ เมื่อลูกตอบแล้ว ถามต่อเพื่อสร้างภูมิปัญญาให้ลูก แล้วอาหารที่ลูกชอบนั้นมีส่วนประกอบอะไรบ้าง ลูกจะคุยจ้อตามที่ตัวเองรู้ อาจถูกบ้างผิดบ้าง เราก็เสริมต่อความรู้ให้ลูกได้ เป็นการฝึกให้ลูกรู้จักคิด รู้จักถามและตอบ ลูกจะได้เรียนรู้และได้เห็นของจริงว่า ปลาชื่อนี้หน้าตาเป็นอย่างนี้ ผลไม้ชื่อนั้นมีลักษณะอย่างนั้น วิธีการเลือกซื้อข้าวของและราคาสินค้า เมื่อเข้าครัวด้วยกัน ให้ลูกเป็นลูกมือช่วยล้างผักและทำงานง่าย ๆ เหมาะกับวัย และเรายังต่อยอดให้ลูกได้อีกถึงคุณประโยชน์ของอาหารที่มีต่อร่างกาย เมื่อลูกได้ลงมือหยิบจับและมีส่วนร่วมในการทำอาหารที่ตนเองชอบและเป็นผู้นำเสนอเมนู ลูกน้อยจะมีความสุขและสนุกกับการคิดเองทำเองเป็น

สนับสนุนสิ่งที่ลูกให้ความสนใจเป็นพิเศษ

            การพูดคุยเพื่อสื่อสารถึงความต้องการของลูกเป็นเรื่องจำเป็นยิ่ง เราต้องให้เวลากับเรื่องนี้ บางทีลูกอาจไม่กล้าบอก ทำให้เป็นการเก็บกด เราต้องฟังให้เข้าใจเรื่องที่ลูกอยากบอกเล่าหรือเรื่องที่เราถามลูกจึงพูด เพื่อเป็นการส่งเสริมการพัฒนาของลูก และสนับสนุนการเรียนรู้สิ่งที่ลูกให้ความสนใจในเรื่องที่น่าสนใจ เช่น เราควรชวนลูกคุยเรื่องโรงเรียน วันนี้เพื่อนมาเรียนกันครบไหม ลูกชอบเพื่อนและคุณครูคนไหนมากที่สุดและเหตุผลที่ชอบ เพื่อนที่สนิทกันคุยอะไรกันบ้าง ลูกอาจจะเล่าเรื่องที่เพื่อนเล่าว่าพ่อแม่ของเพื่อนพาเพื่อนไปเที่ยวตลาดน้ำ ซึ่งลูกอยากไปบ้างเพราะยังไม่เคยไปเลย เราอาจจัดเวลาพาลูกและครอบครัวไปเที่ยว สร้างเสริมประสบการณ์การเรียนรู้ให้ลูก หรือลูกชอบเล่นกีฬา/ดนตรี เราก็พาลูกไปซื้ออุปกรณ์กีฬา/ดนตรีสุดโปรด หรือลูกชอบร้องเพลง เราเปิดคลิปแดนซ์ให้เต้นกันกระจายทั้งลูกและเรา สนุกกันไปทั้งครอบครัว หรือคอมพิวเตอร์มีความจำเป็นต่อการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ และการพัฒนาทักษะทาง IT ให้ลูก เราก็ควรจัดหามาให้ โดยจัดพื้นที่และเวลาตามความเหมาะสม

พัฒนาความคิดสร้างสรรค์ให้ลูกได้ด้วยการอ่าน

            การอ่านเป็นตัวช่วยสำคัญในการสร้างฐานความรู้ให้ลูกคิดเองเป็น เรื่องราวในหนังสือช่วยสร้างจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ของลูก ซึ่งเป็นประโยชน์ในการสร้างสิ่งใหม่และการแก้ปัญหาที่อาจเกิดขึ้น และจะยิ่งดีขึ้นเมื่อลูกพัฒนาทักษะการเขียนควบคู่กันไปด้วย เป็นการถ่ายทอดสิ่งดี ๆ ตามที่อ่าน และสร้างทักษะการสื่อสารให้ลูก ซึ่งเอื้อประโยชน์ต่อการคิดเองเป็นของลูกในอนาคต เมื่อลูกชอบอ่านหนังสือนิทานภาพ เราควรพาลูกไปร้านหนังสือ ให้ลูกเลือกนิทานสนุก ๆ ที่ลูกชอบด้วยตนเอง ลูกชอบดูหนังการ์ตูน เราก็ตั้งค่าโทรศัพท์มือถือให้ลูกเปิดดูเรื่องที่ลูกชอบและเป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้

พาลูกเยี่ยมชมแหล่งเรียนรู้เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต

            แหล่งเรียนรู้เพื่อการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับทุกช่วงวัยในบ้านเรามีมากมายหลายแห่ง พาลูกไปลุยตามเวลาและโอกาส ให้ลูกมีส่วนเลือกสถานที่ที่น่าสนใจโดยเราเป็นผู้ให้คำแนะนำ เช่น แหล่งเรียนรู้ด้านการเกษตรในพระราชดำริ ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวด้วย เยี่ยมชมห้องสมุดชุมชนใกล้บ้าน ให้ลูกทำบัตรสมาชิกเพื่อยืมหนังสือที่ลูกสนใจไปอ่านที่บ้าน พาลูกไปเข้าค่ายตอนปิดเทอมเพื่อฝึกทักษะเฉพาะทาง เช่น ภาษา การดนตรี การกีฬา การร้องเพลง ฯลฯ ลูกจะได้เข้ากลุ่มเพื่อนและเรียนรู้ทักษะเพิ่มติม เป็น Smart Kid ฉลาดคิดเองเป็น หรือให้ลูกเข้ากลุ่มเรียนรู้ผ่านแหล่งข้อมูลออนไลน์ตามที่ลูกสนใจ โดยเราเป็นผู้ดูแลการใช้งาน

สอนลูกให้เรียนรู้ถึงความปลอดภัยในการเลือกและการตัดสินใจ

            การให้ลูกมีโอกาสเลือกและตัดสินใจด้วยตนเองเป็นเรื่องดี เป็นการให้ความเป็นอิสระในความคิดและความเป็นตัวตนของลูก ในขณะเดียวกันเราต้องสอนลูกให้เรียนรู้ถึงความปลอดภัยในการเลือกและการตัดสินใจในสถานการณ์นั้น ๆ และหากเกิดความผิดพลาด พยายามหาทางแก้ไขปัญหานั้นให้ได้ด้วยตนเอง เป็นการฝึกให้ลูกรู้จักการปรับตัวทั้งในยามที่ประสบความสำเร็จและความล้มเหลว ลูกจะได้เรียนรู้ทักษะชีวิต กล้าคิดใหม่ทำใหม่ เพื่อลูกจะได้เติบโตอย่างมีคุณภาพ กล้าสู้ชีวิตและอยู่รอดปลอดภัย ในสังคมและโลกที่เจริญรุดหน้าไปอย่างรวดเร็วชนิดก้าวกระโดด เช่น เราพาลูกไปร้านต้นไม้ ให้ลูกเลือกไม้ดอกกระถางเล็ก ๆ ที่ลูกชอบ เพื่อนำกลับไปลงกระถางใหญ่ที่บ้าน โดยเราเป็นผู้ให้คำแนะนำในการย้ายลงกระถาง การจัดเตรียมดิน การรดน้ำใส่ปุ๋ย แล้วให้ลูกเขียนบันทึกการเจริญเติบโตของไม้ดอกและผลงานการย้ายต้นไม้น้อย ต้นไม้อาจเติบโตงอกงาม อาจเหี่ยวเฉาและตายไป ลูกจะได้เรียนรู้จากประสบการณ์จริงถึงความสำเร็จและความผิดพลาดในการปลูกต้นไม้ และให้ลูกคิดหาทางแก้ไขด้วยตนเอง สำหรับต้นที่ตายไป อาจหาซื้อมาใหม่ ทดลองทำใหม่ ลูกจะได้ไม่กลัวความผิดพลาด พร้อมปรับตัวและหาทางแก้ไขด้วยตนเอง

          การปลูกต้นไม้ต้องใช้เวลา อดทนและรอคอยในผลพวงที่จะได้รับ การฝึกทักษะการคิดเองเป็นให้ลูกก็เช่นกัน เราต้องใช้เวลาและความอดทนสำหรับผลลัพธ์ที่คุ้มค่า ในการเตรียมพร้อมให้ลูกเพื่อการเรียนรู้ และปรับตัวให้อยู่รอดปลอดภัยได้ด้วยตัวเองเมื่อเติบโตขึ้น   

ณัณท